
Baş dönmesi veya vertigo, kişinin çevresindeki nesnelerin veya kendisinin dönme hissine kapılması durumudur. Bu durum, genellikle iç kulakta dengeyi sağlayan yapıların (vestibüler sistem) işlev bozukluğu sonucunda ortaya çıkar. Vertigo, oldukça rahatsız edici ve günlük yaşamı olumsuz etkileyebilen bir durumdur. Ayrıca vertigo, başka sağlık sorunlarının belirtisi olabileceği için önemsenmesi gereken bir semptom olarak da kabul edilir.
İç kulak, denge ve işitme fonksiyonlarını gerçekleştiren karmaşık bir yapıdır. İç kulaktaki vestibüler sistem, vücut pozisyonunu ve hareketlerini algılayarak beyne bu bilgileri ileterek dengeyi sağlar. Vertigo genellikle bu sistemin işlev bozukluğu sonucunda ortaya çıkar. Bunun yanı sıra, vertigo birçok farklı nedenle de tetiklenebilir. Bunlar arasında iç kulak iltihapları, Meniere hastalığı, iç kulak kristallerinin yer değiştirmesi (benign paroksismal pozisyonel vertigo), migren, beyin tümörleri, beyin kanaması, serebral dolaşım bozuklukları gibi durumlar yer alır.
Vertigo atakları genellikle ani başlar ve genellikle birkaç dakika ile birkaç saat arasında sürer. Ataklar sırasında kişi, çevresindeki nesnelerin döndüğünü veya hareket ettiğini hisseder. Ayrıca baş dönmesi, denge kaybı, bulantı, kusma, terleme, halsizlik gibi belirtilerle birlikte görülebilir.
Vertigo tanısı konulması için genellikle bir kulak burun boğaz uzmanına başvurulur. Doktor, detaylı bir hastalık öyküsü alır, fiziksel muayene yapar ve gerekli görülürse görüntüleme yöntemleri (örneğin, manyetik rezonans görüntüleme) veya denge testleri (örneğin, nistagmus testi) isteyebilir. Tedavi genellikle altta yatan nedenin belirlenmesine dayanır. Örneğin, iç kulak iltihabı durumunda antibiyotik tedavisi, iç kulak kristallerinin yer değiştirmesi durumunda epley manevrası gibi fizik tedavi yöntemleri uygulanabilir.
Vertigo kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen bir durumdur ve altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavi planının oluşturulması önemlidir. Bu nedenle, baş dönmesi veya vertigo gibi belirtiler yaşayan kişilerin bir sağlık uzmanına başvurarak detaylı bir değerlendirme yaptırmaları önemlidir.